Orucu bozan durumlar, hemen herkes tarafından merak edilmektedir. Oruç tutan kişiler, oruçlarının bozulmasına sebebiyet veren şeyleri bilmek isterler. Buna göre de bazı önlemler alarak oruçlarını her daim güvende tutmayı hedeflerler. Biz de sizler için yaptığımız araştırmalar kapsamında, orucu bozacak durumları sıraladık. Bu hususlara dikkat ederek, orucunuzun bozulmasını önleyebilir ve bu anlamda her daim güvende olabilirsiniz. Üstelik tüm bu bilgilendirmelerimizi de Diyanet İşleri Başkanlığı resmi web sitesinden aldık. Yani buradaki bilgilerin doğruluğuna güvenebilirsiniz.
Elbette ki orucu bozan pek çok durumlar mevcuttur. Hatta halk arasında, “sakız çiğnemek orucu bozar mı?” “sigara içmek orucu bozar mı?” gibi sorular, istisnasız bir şekilde her Ramazan ayında sorulmaktadır. Biz ise bu soruları da içerisinde kapsayan çok geniş bir konu içeriği hazırladık. Bu konuda, orucu bozan ve bozmayan durumlara değineceğiz. Sizlerin de orucu bozan durumlar konulu içeriğimizi dikkatli bir şekilde okumanızı ve hatta burada yazanları sevdiklerinizle paylaşmanızı öneriyoruz.
Orucu Bozan Durumlar Konusunda En Çok Sorulanlar
Orucu bozan durumlar konusunda sıkça sorulan sorular mevcuttur. Bu soruların uzman kişiler tarafından detaylı bir şekilde cevaplanması ise sizlere istediğiniz cevapları verecektir. Biz de içeriğimizi tam olarak bu sorulara yönelik şekilde hazırladık. Burada, orucu bozan durumları öncelikle bir liste halinde paylaşacağız. Sonra da alt kısımlarda buralarda yazdıklarımızı açıklayarak bilgi sahibi olmanızı sağlayacağız. Hazırsanız başlayalım.
- AĞZI SUYLA ÇALKALAMAK ORUCU BOZAR MI?
- SAKIZ ÇİĞNEMEK ORUCU BOZAR MI?
- SİGARA DUMANI ORUCU BOZAR MI?
- YIKANMAK ORUCU BOZAR MI?
- KAN VERMEK ORUCU BOZAR MI?
- UNUTARAK YEMEK İÇMEK ORUCU BOZAR MI?
- CÜNÜPKEN TUTULAN ORUÇ GEÇERLİ MİDİR?
- RÜYALANMA SONUCU CÜNÜP SABAHLAMAK ORUCU BOZAR MI?
- ORUÇLUYKEN ADET OLMAK ORUCU BOZAR MI?
- AĞDA VE EPİLASYON ORUCU BOZAR MI?
- MAKYAJ YAPMAK ORUCU BOZAR MI?
- NİKOTİN BANDI ORUCU BOZAR MI?
- GÖZ DAMLASI ORUCU BOZAR MI?
- KULAK DAMLASI ORUCU BOZAR MI?
- BURUN DAMLASI ORUCU BOZAR MI?
- DİŞ FIRÇALAMAK ORUCU BOZAR MI?
- DENİZE GİRMEK ORUCU BOZAR MI?
- ANESTESİ ORUCU BOZAR MI?
- ENDOSKOPİ VE KOLONOSKOPİ YAPTIRMAK ORUCU BOZAR MI?
- DİYALİZ UYGULAMALARINDA ORUÇ BOZULUR MU?
AĞZI SUYLA ÇALKALAMAK ORUCU BOZAR MI?
Orucu bozan durumlar başlıklı konumuzda ilk olarak ağzı suyla çalkalamaya değineceğiz. Diyanet İşleri Başkanlığı, bu konuda şöyle bir açıklama yapmıştır;
Boğaza su kaçırmadan ağzı su ile çalkalamak orucu bozmadığı gibi diş fırçalamakla da oruç bozulmaz (el-Fetâva’l-Hindiyye, I, 220)
Ancak diş macunu veya suyun boğazınıza kaçması durumunda ise orucunuz bozulacaktır. Buna tedbir olarak, yani orucunuzun bozulma ihtimalini ortadan kaldırmak için de dişlerinizi iftardan sonra ve sahurdan hemen önce fırçalayabilirsiniz.
SAKIZ ÇİĞNEMEK ORUCU BOZAR MI?
Orucu bozan durumlar konusunda en çok sorulan sorulardan biri belki de budur. İnsanlar, sakız çiğnemenin orucu bozup bozmadığını ciddi derecede merak ediyor. Unutmayın ki ağız ve burundan mideye kadar ulaşan her bir şey, orucunuzu bozacaktır. Yani ağzınıza aldığınız sakız veya başka bir şey, eğer midenize ulaşırsa orucu bozar. Mideye ulaşmadığı durumlarda ise orucunuz bozulmayacaktır. Diyanet ise günümüzde üretilen sakızların içeriğinde çözülecek maddelerin olduğunu belirtiyor. Yani sakızların çiğnenmesi durumunda, bu maddeler illaki bir şekilde midemize kadar uzanacaktır. Bu durum da direkt olarak orucunuzun bozulmasına sebebiyet verir.
Bunlara ek olarak, hangi sakız orucu bozmaz diye de bir araştırmaya girmenizi kesinlikle önermiyoruz. Sizlere bu konudaki en büyük önerimiz, oruçlu olduğunuz süreler dahilinde sakız çiğnemekten kaçınmanız olacaktır. Bu sayede tuttuğunuz orucu güvence altına almış olursunuz.
SİGARA DUMANI ORUCU BOZAR MI?
Sigara dumanının orucu bozup bozmadığı da yine vatandaşlar arasında merak konusu olmuş durumda. Diyanet İşleri Başkanlığı, bu konuda ise şu açıklamalara yer vermiştir; “Orucun temel unsurunu; yeme, içme ve cinsel ilişkiden uzak durmak, nefsi bunlardan mahrum bırakmak olduğu için, oruçlu iken bunlar ve bu anlama gelecek davranışlar orucu bozar. Yemek ve içmek, yenilip içilmesi mutat olan her şeyi kapsamı içine alır. Sigara, nargile gibi keyif veren tütün kökenli dumanlı maddeler ile uyuşturucular ve tiryakilik gereği alınan tüm maddeler oruç yasakları kapsamına girer.”
Yani buradan anlayacağımız, oruçlu bir kimsenin sigara dumanına maruz kalması halinde orucunun bozulmayacağıdır. Tabii sigara içilen ortamda da o kişinin bile isteye durmaması da gerekiyor.
YIKANMAK ORUCU BOZAR MI?
Eğer ki suyun midenize kadar ulaşmayacağına emin olduysanız, oruçluyken de banyo yapmanızın hiçbir sakıncası yoktur. Yani bu kapsamda, yıkanmak orucu kesinlikle bozmaz. Nitekim Hz. Âişe ve Ümmü Seleme, Hz. Peygamberin (s.a.s.) Ramazan’da imsaktan sonra yıkandıklarını haber vermişlerdir (Buhârî, Savm, 25). Bu itibarla, ağız ve burundan mideye su kaçırmamak şartıyla oruçlu kişi yıkanabilir (el-Fetâva’l-Hindiyye, I, 220).
KAN VERMEK ORUCU BOZAR MI?
Orucu bozan durumlar konumuzun en önemli konularından biri de hiç şüphesiz ki kan alma ve kan verme durumlarıdır. Tabii bu sağlık açısından çok önemli bir durum olduğu için kişiler tarafından da sıkça tartışılıp değerlendirilir. Ramazan ayında oruçluyken kan vermek orucu boza mı konusu, Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından şu şekilde değerlendirilmektedir;
“Ramazan’da oruçlu iken kan verenin orucu bozulmaz (İbn Kudâme, el-Muğnî, IV, 50-52). Vücuda kan almak ise, beslenme, gıda alma kapsamına girdiği için orucu bozar. Kan vermenin orucu bozup bozmaması ile ilgili olarak birbirine zıt iki rivayet vardır. Bunlardan birine göre Hz. Peygamber (s.a.s.), “Hacamat yapanın ve yaptıranın (vücuttan tedavi maksadıyla kan alanın ve aynı amaçla vücudundan kan aldıranın) orucu bozulur.” (Ebû Dâvûd, Savm, 28) buyurmuştur. Öte yandan Resûlullah’ın (s.a.s.) oruçlu iken hacamat yaptırdığı rivayet edilmiştir (Buhârî, Savm, 32; Ebû Dâvûd, Savm, 29). Bu iki hadisi birlikte değerlendiren bilginlerin çoğu, birinci hadisi “Hacamat yapan kişinin, kanı özel alet ile emerken ağzına kaçırabileceği, hacamat yaptıran ise kan verdiği için zayıf düşerek hasta olabileceği için oruçları bozulma tehlikesi ile karşı karşıya kalır.” Şeklinde bir yorumlama yapılmıştır. Yani buradan da kan vermenin orucu bozmayacağı yönünde bir çıkarım elde edebiliriz.
UNUTARAK YEMEK İÇMEK ORUCU BOZAR MI?
Unutarak yemek veya bir şeyler içmek, elbette ki orucunuzu bozmaz. Sizlere, peygamber efendimizin bu konuda bir hadisinden de bahsetmek isteriz. Hz. Peygamber (s.a.s.), “Bir kimse oruçlu olduğunu unutarak yer, içerse orucunu tamamlasın, bozmasın. Çünkü onu, Allah yedirmiş, içirmiştir.” (Buhârî, Savm, 26) buyurmuştur.
İstanbul Müftülüğü ise bu konuda şöyle söylüyor; “Unutarak yiyip içen kimse, oruçlu olduğunu hatırlarsa hemen ağzındakileri çıkarıp ağzını yıkamalı ve orucuna devam etmelidir. Oruçlu olduğu hatırlandıktan sonra mideye bir şey inerse, oruç bozulur.” (Merğînânî, el-Hidâye, II, 253-254).
CÜNÜPKEN TUTULAN ORUÇ GEÇERLİ MİDİR?
Cünüp olarak, oruç tutmaya engel olacak bir durum şeklinde yorumlanmaz. Yani bu, cünüp olunacak halin oruca başlamadan gerçekleşmiş olması veya ihtilam olma gibi bir durumla ilgili olması hiç fark etmez. Tabii burada, cünüp olan kişinin en kısa sürede yıkanıp temizlenme şartı da bulunmaktadır. Mesela cünüplü şeklinde bir namaz vakti kadar süreyi kesinlikle geçirmemeniz gerekiyor. Eğer gusülünüzü bir namaz vaktinden daha sonraya erteleyecek olursanız, bunun sizin açınızdan günah teşkil edeceğini belirtmek isteriz. Zira bunun geciktirilmesi, namazı da terk etmiş olmanız anlamına gelecektir.
RÜYALANMA SONUCU CÜNÜP SABAHLAMAK ORUCU BOZAR MI?
Oruçluyken uyuduğunuz esnada gördüğünüz rüyalardan ötürü üzüp olmanız orucunuzu bozmaz. Bu durumda gusletmeyi geciktirmeniz ve cünüp olarak sabahlamanız da orucunuza hiçbir şekilde zarar vermeyecektir. Ancak guslünüzü sabah namazının sonrasına ertelemeniz, sizin açınızan günah teşkil edecektir. Orucu bozan durumlar kapsamında buna çok dikkat etmeniz gerekir. Zira bu durumda aynı zamanda namazınızı da terk etmiş olursunuz.
ORUÇLUYKEN ADET OLMAK ORUCU BOZAR MI?
Kadınların adet olmaları durumunda oruçları bozulur. Daha sonrasında ise kendileri açısından uygun bir zamanda, diğer günlerin telafisi olarak kaza orucu tutarlar. Oruçluyken gün içerisinde adeta olmuş bir kadının daha sonrasında o günün iftar vaktine kadar oruçlu gibi davranması doğru değildir. Tabii her ne kadar yiyip içebiliyor olsa da bunu oruçlu kişilerin yanında yapmaması çok önemlidir.
AĞDA VE EPİLASYON ORUCU BOZAR MI?
Vücut kıllarınızın her ne şekilde alırsanız alın, bu durumda orucunuz kesinlikle bozulmayacaktır. Orucu bozan durumlar daha çok bir şeyler yemek, içmek ve cinsel ilişkiye girmektir. Kıl almak ve aldırmak gibi durumlarda kişinin orucuna zarar gelmez.
Burada şu husus da belirtilmelidir ki, kadının erkeğe karşı avret mahalli eller, ayaklar ve yüzü hariç tüm bedenidir. Kadının kadına karşı avret mahalli, diz kapağı ile göbek arasıdır. Zaruret ve ihtiyaç olmadan bu yerlerin dışındaki bölgelerin başka kadınlara veya erkeklere gösterilmesi caiz değildir. Bu itibarla ağda veya lazerle epilasyon yaptırmak isteyen kişinin, erkek olsun kadın olsun yabancı bir kişiye avret mahallini açması helal olmadığı gibi, bu işlemi uygulayan kişinin de bu kısma bakması ve dokunması helal değildir (Merğînânî, el-Hidâye, VII, 187,194-195).
MAKYAJ YAPMAK ORUCU BOZAR MI?
Orucu bozan durumlar arasında makyaj yapmanın hiçbir şekilde yer almadığını söyleyebiliriz. Makyaj ve saç bakımı gibi aktiviteler, midenize herhangi bir şeyin girmesi sonucunu getirmez. Yani bu durumda da orucunuz hiçbir şekilde bozulmayacaktır.
NİKOTİN BANDI ORUCU BOZAR MI?
Nikotin bandı orucu bozmaz. Kural olarak orucu bozan şeyler, vücuda normal yollarla giren maddeler ve cinsel ilişkidir. Vücuda sürülen yağ, merhem gibi maddeler, deri üzerindeki gözenekler ve deri altındaki kılcal damarlar yoluyla emilerek kana karışmaktadır. Bu işlem yeme, içme ve beslenme anlamına gelmemektedir (bkz. Merğinânî, el-Hidâye, 1/123-124; Kâsânî, Bedâî’, 2/98; İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, 2/395-396).
GÖZ DAMLASI ORUCU BOZAR MI?
Orucu bozan durumlar konumuzda edinmiş olduğumuz bilgilere göre, göze damlatılan ilaç, miktar olarak çok az (1 mililitrenin 1/20’si olan 50 mikrolitre) olup bunun bir kısmı gözün kırpılmasıyla dışarıya atılmakta, bir kısmı gözde, göz ile burun boşluğunu birleştiren kanallarda ve mukozasında mesâmat (gözenekler) yolu ile emilerek vücuda alınmaktadır. Kaldı ki bu işlem yeme içme yani gıdalanma anlamı da taşımamaktadır. Dolayısıyla göz damlası orucu bozmaz. (DİYK 22. 09. 2005 tarihli karar; bkz. Kâsânî, Bedâî’, II, 98)
KULAK DAMLASI ORUCU BOZAR MI?
Kulak ile boğaz arasında bir kanal mevcuttur. Ancak kulak zarımız bu kanalı kapattığı için kulaktan alınan bir ilaç boğaza ulaşmaz. Yani bu durumda da kulak damlasının orucu bozmayacağını rahatlıkla ifade edebiliriz.
Kulak zarında delik bulunsa bile, kulağa damlatılan ilaç, kulak içerisinde emileceği için, ilaç ya hiç mideye ulaşmayacak ya da çok azı ulaşacaktır. Kaldı ki bu işlem yeme içme yani gıdalanma anlamı da taşımamaktadır. Dolayısıyla kulak damlası orucu bozmaz (DİYK 22. 09. 2005 tarihli karar; bkz. Merğînânî, el-Hidâye, II, 263; Kâsânî, Bedâî’, II, 98; İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, III, 367, 376).
BURUN DAMLASI ORUCU BOZAR MI?
Tedavi amacıyla buruna damlatılan ilacın bir damlası, yaklaşık 0, 06 cm3 tür. Bunun bir kısmı da burun çeperleri tarafından emilmekte, çok az bir kısmı mideye ulaşmaktadır. Bu da, mazmazadan ( ağzı su ile çalkalamadan) sonra ağızda kalan rutubette olduğu gibi orucu bozacak düzeyde görülmemiştir. Kaldı ki bu işlem yeme içme yani gıdalanma anlamı da taşımamaktadır. Dolayısıyla burun damlası orucu bozmaz (DİYK 22. 09. 2005 tarihli karar).
DİŞ FIRÇALAMAK ORUCU BOZAR MI?
Orucu bozan durumlar konusunun en çok sorulan sorularından birine daha geldik. İnsanlar, gündelik bir rutin olan diş fırçalamanın orucu bozup bozmadığını merak ediyor. Eğer diş fırçalama esnasında ağzınızdan ve burnunuzdan boğazınıza su kaçırmayacak olursanız, orucunuz bozulmaz. Tabii yine diş fırçalama esnasında çok dikkatli olmanızı ve orucunuzun bozulması riskine karşı tedbirli davranmanızı tavsiye ederiz.
DENİZE GİRMEK ORUCU BOZAR MI?
Eğer ağız ve burnunuzdan su kaçmayacağına eminseniz, denize girmek orucu bozmaz. Ancak bazı durumlarda denizden kıyıya doğru kuvvetli dalgalar gelebilir. Bu dalgaların size çarpması durumunda ise istemsiz şekilde ağız ve burnunuzdan boğaz yolunuza su kaçabilir. İşte bu durumda, orucunuz bozulacaktır. Elbette ki oruçluyken denize girmenizi pek de önermiyoruz. Eğer girecekseniz de denizin sakin olduğu bir zamanı tercih edip, çokça da dikkatli davranmalısınız.
ANESTEZİ ORUCU BOZAR MI?
Orucu bozan durumlar konumuzda yer alan anestezi orucu bozar mı sorusuna yönelik Diyanet’in resmi web sitesinden sizler için bilgilendirme aldık. Bu bilgilendirmeyi ise aynen şu şekilde belirtmek isteriz;
“Anestezi, acı ileten sinir yolları üzerinde iletimin değişik seviyelerde engellenmesi demektir. Lokal, bölgesel ve genel anestezi olmak üzere, üç türlü anestezi vardır. Küçük ameliyatlarda ameliyat bölgesinin yakın çevresine iletimi engelleyen ilaçların verilmesi ile oluşan anesteziye, “sınırlı uyuşturma” denir. Vücudun daha geniş bölgeleri, örneğin belden aşağısı veya bir yarısı iletimin omurilik düzeyinde engellenmesi için omuriliğe veya omuriliğe varmadan geniş bir sinir grubunun oluşturduğu bağlantı yerleri üzerine ilaç verilerek oluşturulan anesteziye “bölgesel anestezi” denir. Hastanın uyutulup ağrının duyulması beyin düzeyinde engellenirse, bu tür anesteziye “genel anestezi” denir.
Anestezi, nefes yolu veya iğne ile vücuda ilaç verilerek oluşturulmaktadır. Nefes yolu veya iğne ile yapılan anestezi, mideye ulaşmadığı gibi yeme-içme anlamı da taşımamaktadır. Ancak bölgesel ve genel anestezide, acil durumlarda ilaç ve sıvı vermek amacıyla damar yolu açılarak, bu açıklık işlem süresince serum vermek suretiyle sağlanmaktadır. Bu itibarla, sınırlı uyuşturma orucun sıhhatine engel değildir. Bölgesel ve genel anestezide serum verildiği için oruç bozulur.“ “Din İşleri Yüksek Kurulu 12.07.2017”
ENDOSKOPİ VE KOLONOSKOPİ YAPTIRMAK ORUCU BOZAR MI?
Midedeki hastalığı tespit amacıyla mideyi görüntülemek veya mideden parça almak için yaptırılan endoskopide, ağız yoluyla mideye tıbbî bir cihaz sarkıtılmakta ve işlem bittikten sonra çıkarılmaktadır. Kolonlardaki hastalığı teşhis etmek amacıyla bağırsak içini görüntülemek veya parça almak için yapılan kolonoskopide, makattan bağırsaklara cihaz gönderilmekte ve işlem bittikten sonra çıkarılmaktadır. Kolonoskopide genellikle, endoskopide ise bazen, incelenecek alanın temizliğini sağlamak amacıyla cihaz içinden su verilmektedir.
Endoskopi ve kolonoskopi yaptırmak; yeme, içme anlamına gelmemekle birlikte, cihaz içinden su verildiğinde oruç bozulur. Ancak söz konusu işlemlerde cihazların kullanımı sırasında sindirim sistemine su, yağ ve benzeri gıda özelliği taşıyan bir madde girmemesi durumunda endoskopi ve kolonoskopi yaptırmak, orucu bozmaz. “Din İşleri Yüksek Kurulu 22.03.2023 – No: 44”
DİYALİZ UYGULAMALARINDA ORUÇ BOZULUR MU?
Böbrek yetmezliği hastalarına uygulanan diyaliz; periton diyalizi, hemodiyaliz olmak üzere iki çeşittir.
Periton diyalizi, karın boşluğuna verilen özel bir solüsyon aracılığı ile hastanın kendi karın zarı kullanılarak kanın zararlı maddelerden arındırılması ve sıvı dengesinin sağlanması işlemidir. Hemodiyaliz ise kanın vücut dışında bir makine yardımı ile temizlenip vücuda geri verilmesi işlemidir. Kan bir iğne aracılığı ile hastanın kolundan alınır. Hemodiyaliz makinası, diyalizör denen bir filtreden kanı sürekli geçirerek zararlı maddeleri ve fazla suyu filtre eder. Filtre edilen temiz kan ikinci bir iğne ile hastanın damarına geri verilir. Bu işlem yapılırken bazen, gıda içerikli sıvı verilmesi gerekmektedir.
Buna göre hastaya herhangi bir sıvı maddesi verilmeden gerçekleştirilen hemodiyalizde oruç bozulmaz. Diğer diyaliz çeşitlerinde ise vücuda gıda içerikli sıvı verildiği için oruç bozulur (DİYK 22.09.2005 tarihli karar)
Orucu bozan durumlar kapsamındaki konumuz bu kadardı. Konumuz dahilinde sizlere faydalı olacak içerikleri, Diyanet bilgilendirmelerinden de alıntı yaparak paylaşmaya özen gösterdik. Ayrıca yine sizler için hazırlamış olduğumuz Ramazan ayında okunacak dualar konulu içeriğimizi de okuyabilirsiniz.
