Dereotu, dünyanın çeşitli mutfaklarında yaygın olarak kullanılan ve özellikle Türkiye’de ise zeytinyağlı yemekleri süslemek için tercih edilen bir aromatik bitkidir. Salatalar, turşular, bazı sulu yemekler ve çorbalar gibi birçok lezzetli tarifte dereotu kullanılmaktadır. Koyu yeşil yapraklarıyla bilinen bu bitki, Apiaceae ailesine aittir ve botanik adı Anethum graveolens’tir. Dereotunun faydaları ise pek çok araştırmada kanıtlanmıştır.
Dereotu, aslında Akdeniz, Batı Afrika ve Rusya’ya özgü gibi görünse de dünya genelinde pek çok mutfakta kendine geniş bir yer bulmaktadır. Bahçede kolaylıkla yetiştirilebilen dereotu, güneşi seven bir bitkidir. Dereotu, yaprakları ve tohumları içinde A ve C vitaminleri bulunmaktadır. Ayrıca dereotu, potasyum, demir, fosfor, kalsiyum gibi mineraller bakımından zengin bir bitki olmasıyla sağlık için son derece faydalıdır. A, B1, B6, C, D ve E vitaminleri açısından zengin bir kaynak olarak değerlendirilen dereotunun faydaları, sadece vitaminlerle sınırlı değildir; aynı zamanda bu bitki, limonen, karvon, anethofuran, kemferol, vicenin gibi bileşikler içerir. Bu bileşikler, potasyum, sodyum, çinko, manganez, selenyum, folat, demir ve manganez gibi minerallerle birleşerek dereotunun oldukça sağlıklı olmasını sağlar.
Dereotunun Besin Değerleri
Dereotunun besin değerleri 100 gram için şu şekildedir:
A Vitamini: 7717 IU
C Vitamini: 85 mg
Kalsiyum: 208 mg
Fosfor: 66 mg
Potasyum: 738 mg
Magnezyum: 55 mg
Demir: 6.6 mg
Manganez: 1.3 mg
Protein: 3.5 g
Karbonhidrat: 7 g
Toplam Yağ: 1 g
Toplam Diyet Lif: 2 g
Dereotu, günlük folat ve riboflavin ihtiyacınızın sırasıyla %38 ve %17’sini karşılar. Dereotunun faydaları çoktur ancak bu faydalardan iyi bir sonuç elde etmek için satın alırken ve saklarken dikkatli olmak önemlidir. Taze dereotu seçerken, yaprakların koyu yeşil ve sarı olmadığına dikkat edin. Ardından, bir kağıt havlu ile gevşek bir demet oluşturun ve buzdolabında kapaklı bir kapta saklayın. Taze dereotunu bu şekilde 2-3 gün muhafaza edebilirsiniz.
Kuru dereotu, tazesinden daha dayanıklıdır. Dereotunu hemen yıkayıp kurulayarak dondurabilirsiniz. Dondurucuya koymadan önce hava almayacak şekilde bir torbaya koyarak saklayın.
Dereotunun Faydaları
Dereotu, limonsu tadı ve zengin besin içeriğiyle bağırsaklardan kemiklere kadar bir dizi fayda sunar. Dereotunun faydaları şu şekilde sıralanabilir:
- Kan Şekerini Düzenler: Dereotundaki eugenol adlı biyoaktif bileşen, kan şekerinin dengelemesine yardımcı olur. Bu sayede taze dereotu, anti-diyabetik özellik gösterir, insülin üretimini aktive eder ve ani kan şekeri yükselmelerini önler.
- Kalp Sağlığını Korur: Dereotundaki flavonoidler, kalp sağlığını destekler ve LDL (kötü kolesterol) üzerinde olumlu etkiler yapar. Kolesterol düzeylerini kontrol altına almak, kalp sağlığını korumanın önemli bir adımıdır.
- Kemikleri Güçlendirir: Dereotu, kalsiyum, demir, D vitamini, tiamin, riboflavin ve lif içerir. Bu bileşenler, kemiklerde hücre büyümesini ve yenilenmesini destekleyerek sağlıklı bir gelişim sağlar. Ayrıca kalsiyum emilimini artırarak kemik kaybını önlemeye yardımcıdır ve osteoporoz riskini azaltmaya katkı sağlar.
- Enfeksiyonu Önler: Dereotu yaprakları, antioksidan ve C vitamini içeriği ile mikroplarla savaşır, vücudu enfeksiyonlardan korur. Ayrıca anti-mikrobiyal özellikleri sayesinde yaraların tedavisine de yardımcı olur.
- Bağışıklığı Artırır: Dereotundaki antioksidan ve biyoaktif bileşikler, bağışıklık sistemini güçlendirir. Vücudun mikroplarla savaşma yeteneği artar ve dereotu, anti-bakteriyel, anti-viral ve mantar karşıtı özellikleriyle bilinir.
- Sindirimi Destekler: Dereotu, gaz giderici özellikleri ile bilinir ve sindirim sorunlarını önleme konusunda yardımcı olabilir. Lifli yapısı sayesinde bağırsak hareketliliğini teşvik eder, kabızlığa karşı destekleyici olabilir ve mide asidinin aşırı oluşumunu engelleyebilir.
- Ağrıları Dindirmeye Yardımcı Olur: Dereotu, anti-inflamatuar ve ağrı giderici özelliklere sahiptir. Artrit ve eklem ağrılarına karşı etkili olabilir, kas spazmlarını ve ağrılı kasları rahatlatabilir.
- Solunumu Rahatlatır: Anti-inflamatuar, antibiyotik ve anti-astım özellikleri ile dereotu, solunum sorunu yaşayanlar için faydalı olabilir. Soğuk algınlığı, öksürük ve grip gibi solunum sorunlarına karşı önemli bir destek sağlar.
- Sakinleştirir. Dereotu, sinirleri yatıştırır ve sakinleştirici bir etkisi vardır. Gerginlik ve uykusuzluğa iyi gelir.
- Ödem Söktürücüdür: Vücutta yer alan fazla ödemi atmaya yardımcı olur. Diğer yandan metabolizmayı hızlandırdığı için kilo verme konusunda da yardımcıdır.
- Adet Sancılarına İyi Gelir: Dereotunun faydaları saymakla bitmiyor. Bu bitkinin bir diğer faydası da adet sancıları için ağrı kesici bir özelliğe sahip olmasıdır. Dereotu çayı içmek, hem sancıyı azaltır hem de adet söktürücü bir özellik gösterir.
- Ağız Sağlığına Yardımcıdır: Dereotu tohumu ve yaprakları, ağız enfeksiyonlarını hafifletmeye yardımcı olmaktadır. Anti-mikrobiyal özellikleri ile ağız sağlığını destekler, diş etleri ve dişlere zarar veren serbest radikallerin etkilerini azaltabilir.
Dereotunun faydaları nedeniyle bu bitkii diyetinizde yer alması gereken besin kaynaklarının başında gelmektedir.
